ضرورت پرداختن به سلامت معنوی در برنامه درسی رشتههای علوم پزشکی
|
مرتضی حیدری ، هدی احمری طهران ، اکرم حیدری* |
مرکز تحقیقات سلامت و دین، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران ، heidariama@gmail.com |
|
چکیده: (40 مشاهده) |
زمینه و هدف: ضرورت و اهمیت توجه به معنویت و ابعاد فراجسمانی انسان در حوزه سلامت و بهتبع آن پرداختن به این مباحث در آموزش علوم پزشکی، به نحو روزافزونی، مورد توجه طراحان و برنامهریزان آموزشی در جهان قرار میگیرد. این مهم با توجه به تأکیدات قرآن کریم و منابع اسلامی و پیشینه تمدن اسلامی ایرانی باید در کشور ما از اولویت ویژهای برخوردار باشد تا حیات و سلامت انسان با نگاهی جامع و چندبعدی نگریسته شده و آموزش علوم پزشکی نیز منعکس کننده چنین نگاهی به وجود و ماهیت انسان باشد. با این حال، بهنظر میرسد خلأهای جدی در زمینه پرداختن به بعد معنوی سلامت در بخشهای مختلف نظام آموزش عالی سلامت کشور و ازجمله در برنامههای درسی وجود دارد. این مطالعه با هدف بررسی جایگاه سلامت معنوی در برنامه درسی رشتههای علوم پزشکی به منظور تأکید بر ضرورت پرداختن به سلامت معنوی در برنامه درسی رشتههای علوم پزشکی در کشور ایران انجام شد.
روشها: این پژوهش با مراجعه به اسناد موجود و به شیوه توصیفی و تحلیلی انجام گردید. در طی این مطالعه، برنامه درسی و سرفصلهای مصوب 31 رشته غیر تحصیلات تکمیلی دایر در دانشگاههای علوم پزشکی کشور شامل 28 رشته در مقطع کارشناسی و 3 رشته در مقطع دکتری عمومی مورد بررسی قرار گرفت و مباحث و اشارات مرتبط با سلامت معنوی در بخشهای کلیات و سرفصلهای دروس هر رشته شناسایی و گزارش گردید.
یافتهها: این مطالعه حاکی از فقدان هرگونه مفهوم معنوی در نزدیک به نیمی از برنامههای درسی رشتههای مورد مطالعه بود، درحالیکه در بسیاری از رشتههای دیگر نیز صرفاً در مقدمات رشته و بهویژه در بیانیه ارزشها و باورها، اشارات کلی به این مفاهیم به چشم میخورد. در تعداد اندکی از رشتهها، علاوه بر موارد فوق، رویکرد معنوی در سایر اجزای برنامه درسی و از جمله در سرفصل برخی از دروس به تناسب، مورد اشاره قرار گرفته است که گرایش به این رویکرد در آخرین نگارش برنامههای درسی رشتههای پرستاری و پزشکی، محسوس است. بااینحال، هیچ عنوان درسی مستقلی در زمینه مبحث سلامت معنوی و جایگاه دین و معنویت در حوزه سلامت و ارتباط آنها وجود ندارد. بهعلاوه، 17 رشته دارای دروس مرتبط با اخلاق حرفهای هستند که در آنها، کم و بیش، اشاراتی به مباحث دینی و معنوی صورت گرفته است.
نتیجهگیری: با توجه به ضرورت تربیت فراگیران با دید همهجانبهنگر، به نظر میرسد برنامههای درسی نظام آموزش علوم پزشکی کشور جهت پرداختن شایسته به مقوله سلامت معنوی، نیازمند تحول است. ضرورت درک شده پرداختن به سلامت معنوی در برنامههای آموزشی علوم پزشکی از یک سو و خلأ محسوس در این زمینه از سوی دیگر، مؤید ضرورت بازنگری برنامههای درسی به عنوان بخشی از نقشه راه دستیابی از وضعیت کنونی به وضعیت مطلوب مورد نظر در این زمینه است که لازم است مورد عنایت شایسته برنامهریزان مربوطه قرار گیرد. |
|
واژههای کلیدی: سلامت معنوی، آموزش علوم پزشکی، برنامه درسی |
|
متن کامل [PDF 395 kb]
(34 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي اصیل |
موضوع مقاله:
سلامت معنوی دریافت: 1402/7/24 | پذیرش: 1403/6/26 | انتشار: 1403/6/30
|
|
|
|
|
ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|