|
نقش تقوا در رعایت و ارتقای اخلاق زیست محیطی از دیدگاه قرآن و احادیث
|
حسین معصوم بیگی  ، نرجس ملک محمدی* ، فتح الله نجارزادگان |
| دانشکده الهیات (علوم قرآن و حدیث)، پردیس قم، دانشگاه تهران، قم، ایران ، narjesmalekmohammadi@yahoo.com |
|
|
چکیده: (65 مشاهده) |
زمینه و هدف: یکی از مسائل ضروری و موثر در حیات انسان، حفاظت از محیط‌زیست است. سبک زندگی اسلامی اهمیت زیادی برای حفظ و احترام محیط زیست قائل است و آن را از مهمترین نعمت‌های خدا برای انسان می‌داند. سلامتی انسان وابسته به سلامت محیط‌زیست است و اخلاق زیست‌محیطی، نقش مؤثری در حفظ و ارتقای سلامت محیط و انسان‌ها دارد. این پژوهش با هدف تعیین نقش تقوا در رعایت و ارتقای اخلاق زیست‌محیطی از دیدگاه قرآن و احادیث انجام شد.
روش‌ها: این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی انجام شد. جهت شناخت نقش تقوا در رعایت و ارتقای اخلاق زیست‌محیطی، به تفاسیر و منابع روایی در دسترس مراجعه شد و 62 آیه از 245 آیه برگزیده قرآن مرتبط با تقوا به‌همراه 25 حدیث، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت و الگوهای قرآنی و روایی، مؤثر در ارتقای اخلاق زیست‌محیطی و سبک زندگی اسلامی و مصادیقی از اخلاق زیست محیطی در قرآن و روایات، معرفی شد.
یافته‌ها: تدبر در قرآن و روایات نشان‌دهنده اهمیت و نقش تقوا، در بهره‌مندی متعادل و بهینه انسان از محیط‌زیست است. نفس اماره بالسوء، انسان را به بهره‌برداری نامناسب از محیط‌زیست رهنمون می‌گردد. نفس انسان بخشی از هویت اوست، اما انسان نباید اجازه دهد که بر زندگی او تسلط یابد. تقوا رعایت خط‌کشی‌ها، محدودیت‌ها و چراغ قرمزهای دین و یکی از مهمترین عوامل بازدارنده در سبک زندگی اسلامی است. نتیجه آن رعایت اخلاق زیست محیطی و استفاده بهینه از منابع و کاهش اثرات نامطلوب بر محیط زیست است و انسان بدون تقوا دچار مشکلات اخلاقی میشود و پیامد اعمالش تضعیف اخلاق زیست‌محیطی است. ضعف تقوا می‌تواند زمینه‌ساز عدم رعایت اصول اخلاق زیست‌محیطی و در نتیجه عدم رعایت الزامات حفاظت از محیط زیست شود.
نتیجه‌گیری: قرآن کلام خدای حکیم است و تفکر در آیات آن مشکل‌گشای زندگی انسان است. خدا به افراد با تقوا قدرت تشخیص حق از باطل می‌دهد. بر اساس آموزه‌های قرآن و روایات، انتظار می‌رود که انسان متدین در استفاده از منابع طبیعی خدادادی، رفتاری دوست‌دار محیط‌زیست که از ویژگی‌های شخصیتی اوست داشته باشد و راه درست و منطبق بر قوانین را انتخاب کند. یکی از مهمترین برنامه‌هایی که قرآن و روایات در پیشبرد سبک‌زندگی اسلامی به انسان معرفی می‌کند، تقوای الهی است که یکی از برکات آن رعایت و ترویج اخلاق زیست‌محیطی است. نوآوری این مطالعه زنده کردن روح تقوای محیط زیست برگرفته از آیات قرآن و احادیث است. سلامت نسل حاضر و نسل‌های آینده همواره در گرو داشتن محیطی سالم و آباد است و سلامت محیط زیست مستلزم مشارکت مردم و رعایت اخلاق و تقوای زیست‌محیطی است. |
|
| واژه‌های کلیدی: قرآن، احادیث، تقوا، اخلاق زیست‌محیطی، سبک زندگی اسلامی |
|
|
متن کامل [PDF 858 kb]
(116 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي اصیل |
موضوع مقاله:
سلامت معنوی
دریافت: 1402/11/4 | پذیرش: 1403/6/2 | انتشار: 1403/6/30
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
