|
تدوین و ارزیابی محتوایی پروتکل درمانی اختلال سوگ طولانی‌مدت مبتنی بر درمان چندبعدی معنوی و متون اسلامی
|
زهرا آقامیرمحمدعلی  ، مسعود جان‌بزرگی*  ، حسن میرزاحسینی |
| گروه روان‌شناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران ، psychjan@gmail.com |
|
|
چکیده: (558 مشاهده) |
زمینه و هدف: اختلال سوگ طولانی‌مدت، که در سال ۲۰۲۲ به‌عنوان یک اختلال روانی به DSM-5-TR افزوده شد و در دسته اختلالات مرتبط با تروما و استرس قرار دارد، نیازمند مداخلاتی است که با باورهای فرهنگی و معنوی هم‌خوانی داشته باشد. این پژوهش با هدف تدوین پروتکل درمانی برای این اختلال، مبتنی بر مؤلفه‌های معنوی استخراج‌شده از متون اسلامی و رویکرد درمان چندبعدی معنوی، انجام شد.
روش‌ها: این مطالعه با رویکرد آمیخته اکتشافی (کمی-کیفی) در دو بخش انجام شد. در بخش اول، مفاهیم و سازوکارهای معنوی مؤثر بر مدیریت و درمان سوگ از آیات و روایات اسلامی استخراج گردید. پس از جستجوی واژگان کلیدی و «تحلیل مضمون»، مؤلفه‌ها در قالب مقوله‌ها و مضامین نهایی انتخاب شدند. در مرحله کمی این بخش، روایی محتوای مؤلفه‌ها با استفاده از نظرات ۱۲ متخصص روان‌شناسی و علوم حوزوی و شاخص‌های CVR و CVI ارزیابی شد. در بخش دوم، در مرحله کیفی، بر اساس مفاهیم تأیید‌شده و انطباق آن‌ها با درمان چندبُعدی معنوی، پروتکل درمانی تدوین شد و در مرحله کمی این بخش، برای اعتبارسنجی پروتکل، از روش «دلفی کلاسیک» و نظرات ۱۱ متخصص آشنا با این رویکرد درمانی استفاده شد و شاخص‌های CVR و CVI برای ارزیابی نهایی پروتکل به‌کار گرفته شد.
یافته‌ها: در بخش اول پژوهش، ۷۲ مؤلفه معنوی از متون اسلامی استخراج شد که پس از ارزیابی ۱۲ متخصص، ۶۹ مؤلفه با مقادیر CVR بالاتر از 0/56 و CVI بالاتر از 0/79 در قالب ۱۶ مقوله و ۸ مضمون تأیید شدند و ۳ مؤلفه حذف گردیدند. در بخش دوم، پروتکل درمانی تدوین‌شده بر اساس این مؤلفه‌ها و منطبق بر درمان چندبُعدی معنوی، توسط ۱۱ متخصص ارزیابی شد. شاخص‌های CVR و CVI برای محتوای جلسات درمانی نیز در همه موارد بالاتر از 0/59 و 0/79 بودند و پروتکل نهایی به تأیید متخصصان رسید.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد که پروتکل درمانی تدوین‌شده بر اساس مفاهیم اسلامی و رویکرد چندبُعدی معنوی، از نظر روایی و اعتبار محتوایی تأیید شده و می‌تواند به‌عنوان روشی مؤثر در درمان اختلال سوگ طولانی‌مدت به‌کار گرفته شود. |
|
| واژه‌های کلیدی: اختلال سوگ طولانی‌مدت، پروتکل درمانی، درمان معنوی، متون اسلامی، روایی محتوایی |
|
|
متن کامل [PDF 964 kb]
(210 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي اصیل |
موضوع مقاله:
سلامت معنوی
دریافت: 1403/8/13 | پذیرش: 1403/12/10 | انتشار: 1403/12/30
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
